وقتی سرما میخورید، مصرف مواد غذایی مناسب از هر وقت دیگری مهمتر میشود. برخی از مواد غذایی دارای خواصی هستند که در جنگیدن با بیماریها به بدن کمک میکنند. این مواد غذایی باعث بهبود سریع و رفع برخی از علائم بیماری میشوند.
آبرسانی به بدن در هنگام بیماری یکی از مهمترین کارهایی است که باید انجام بدهید. بهویژه، زمانی که دچار تب، تعریق زیاد، اسهال یا استفراغ میشوید، باید جلوی کاهش الکترولیتها و آب بدن خود را بگیرید. آب و شیره نارگیل یکی از بهترین مواد برای تأمین آب بدن در هنگام بیماری است. شیره نارگیل هم خوشطعم و شیرین است و هم گلوکز و الکترولیت برای آبرسانی یا هیدراته کردن بدن دارد. بنا به تحقیقات، شیره نارگیل بعد از تمرینات و حرکات ورزشی و اسهال خفیف برای تأمین آب بدن مناسب است. ضمنا شیره نارگیل نسبت به مایعات مشابه دیگر بیشتر با معده سازگاری دارد.
تحقیقاتی که درباره نارگیل روی حیوانات انجام شده است، نشان میدهد که شیره نارگیل از استرس اکسیداتیو جلوگیری میکند و باعث کنترل قند خون هم میشود. اگر تا کنون شیره نارگیل مصرف نکردهاید، بهتر است با مقدار اندکی از آن، مصرف را شروع کنید، زیرا برخی از پژوهشها نشان میدهد که این ماده نسبت به سایر نوشیدنیهای مشابه، نفاختر است.
سالها است که برای درمان سرماخوردگی، اولین گزینهای که به ذهن هر کس میرسد، سوپ مرغ است. البته دلایل قانعکنندهای هم برای این شهرت وجود دارد. با درست کردن یک سوپ مرغ ساده، میتوان منبع ایدهآلی از ویتامین ها، مواد معدنی، کالری و پروتئین در اختیار داشت. در هنگام بیماری، بدن به این مواد، احتیاج زیادی دارد. سوپ مرغ، علاوهبر مواد نامبرده، منبع خوبی برای تأمین الکترولیت و مایعات است. مایعات و الکترولیتها برای آبرسانی به بدن لازم هستند؛ بهویژه زمانی که زیاد به دستشویی میروید. در مواقعی که دچار تب هستید هم، نیاز بدن به مایعات افزایش پیدا میکند.
پژوهشی درباره فواید سوپ مرغ در هنگام بیماری نشان داده است که سوپ مرغ بیش از هر مایع دیگری برای تخلیه مخاط بینی مفید است. شاید بهعلت بخارات گرم این غذا، خاصیت ضداحتقان در آن وجود دارد و التهاب بینی را کاهش میدهد. دلیل دیگر اثرگذاری سوپ مرغ در رفع سرماخوردگی وجود اسیدآمینهای موسوم به سیستئین (cysteine) در آن است. ان-استیلسیستئین (N-acetyl-cysteine) نوعی سیستئین است که مخاط بینی را تجزیه میکند، دارای خواص ضدویروسی است و اثرات ضدالتهابی و آنتیاکسیدانی هم دارد.
سوپ مرغ مانع از فعالیت سلولهای سفید خون موسوم به نوتروفیل میشود. این سلولها میتوانند باعث بروز علائمی مانند عطسه و کیپ شدن بینی شوند. این خاصیت سوپ است که موجب درمان برخی از انواع سرماخوردگی و آنفولانزا میشود.
چای داغ برای بیماریهای متعددی از جمله آنفولانزا و سرماخوردگی مفید واقع میشود. مانند سوپ مرغ، چای داغ هم خاصیت درمان التهاب و احتقان دارد و باعث میشود تا مخاط سینوسها تخلیه شوند. البته داغ بودن چای به رفع التهاب کمک میکند اما حواستان باشد که داغ بودن بیشازحد هم موجب آزردگی گلو خواهد شد.
برخی از افراد فکر میکنند که کافئین موجود در چای باعث تخلیه آب بدنشان میشود، اما باید گفت که جای نگرانی نیست. زیرا مقدار کافئین موجود در بعضی از انواع چای، آنقدری نیست که بخواهد موجب بیآب شدن بدن شود. بهعبارت دیگر، مصرف چای در طول روز نهتنها باعث انتقال مایعات و آبرسانی بهتر به بدن میشود، بلکه به رفع احتقان و التهاب هم کمک میکند.
علاوهبراینها، چای حاوی مادهای موسوم به پُلیفِنول است که در گیاهان یافت میشود و دارای خواص بسیار زیادی است. پلیفنولها مزایای زیادی بههمراه دارند؛ از خواص آنتیاکسیدان و ضدالتهاب بگیرید تا ویژگیهایی که از سرطان جلوگیری میکنند. تانِن یکی از انواع پلیفنول موجود در چای است. این ماده هم بهعنوان آنتی اکسیدان عمل میکند و هم خواص ضدویروسی، ضدباکتریایی و ضدقارچ دارد.
نتایج یک پژوهش ثابت کرده است که تانیک اسید موجود در چای سیاه میتواند مقدار یک نوع باکتری رایج در گلو را کاهش بدهد. در مطالعهای دیگر، مصرف چای ختمی باعث کاهش رشد آنفولانزای مرغی در لولههای آزمایشگاه شد. چای اِکیناسه یا سرخارگل هم باعث کاهش دوره آنفولانزا و علائم آن میشود. در مطالعات بالینی مشخص شده است که انواع مختلفی از چای برای درمان گلودرد و درمان سرفه مؤثر واقع میشوند. این ویژگیها موجب میشود تا چای مادهای مهم در رژیم غذایی یک فرد بیمار باشد.
عسل دارای خواص ضدمیکروبی قوی است و ترکیبات ضدباکتری دارد. خواص ضدمیکروبی عسل آنقدر زیاد است که از زمان مصریان باستان تا کنون از آن بهعنوان مادهای برای پانسمان زخم استفاده میشود. برخی از شواهد، حاکی از آن است که عسل برای تحریک سیستم ایمنی بدن هم مفید واقع میشود. تمام این ویژگیها از عسل مادهای فوقالعاده برای درمان بیماریها، بهویژه درمان گلودردی میسازد که نتیجه عفونت میکروبی است.
هر چند تحقیقات نشان میدهد که مصرف عسل برای از بین بردن سرفه مؤثر است، اما کودکان زیر ۱۲ ماه نباید از آن استفاده کنند. اگر میخواهید از خواص ضدمیکروبی، آبرسانی و رفع سرفه در عسل بهره ببرید، بهتر است نصف قاشق چایخوری از آن را (یعنی حدود ۲.۵ میلیلیتر) با یک لیوان شیر گرم، آب یا یک فنجان چای ترکیب و میل کنید.
مصرف موز در هنگام بیماری هم فکر بسیار خوبی است. موز هم خوشمزه است و هم مواد مغذی و کالری دارد. ضمن اینکه راحت می توانید آن را بجوید و نوشجان کنید. بهخاطر همین ویژگیها است که از آن در بخشی از رژیم ضدتهوع برات (BRAT) استفاده میشود. رژیم برات شامل موز (bananas)، برنج (rice)، پوره سیب (applesauce)، نان تُست (toast) میشود. وجود فیبر محلول در موز یکی دیگر از خواص آن است. در صورت دچار بودن به اسهال، مصرف موز با وجود فیبرهایی که دارد باعث درمان خواهد شد. در برخی از بیمارستانها برای درمان اسهال بیماران از پودر موز استفاده میشود.
آووکادو میوه عجیبی است. این میوه دارای کالری اندک و چربی بسیار زیاد است. آووکادو حاوی چربیهای تکسیرنشده مفیدی است که در روغن زیتون هم یافت میشود. علاوهبراینها، منبعی سرشار از مواد معدنی، فیبر و ویتامین است. در هنگام بیماری آووکادو مصرف کنید؛ زیرا دارای کالری، ویتامین و مواد معدنی مورد نیاز بدن است. ضمن اینکه بافت آووکادو نرم است و آن را بدل به مادهای خوشخوراک برای جویدن و بلع میکند. وجود اولئیک اسید در این میوه باعث حفاظت از سیستم ایمنی بدن میشود و از التهاب هم میکاهد.
وقتی مریض هستید باید تمام مواد معدنی و ویتامینهای لازم برای بدن را مصرف کنید تا دچار کمبود نشوید، اما قضیه این است که با رژیم غذایی مورد استفاده در این دوران، چنین کاری کمی دشوار میشود. گیاهانی مانند کاهوی رومانیایی، کلم بروکلی و اسفناج سرشار از ویتامین، مواد معدنی و فیبر هستند. ضمن اینکه منابع غنی از ویتامین C، ویتامین K، ویتامین A و فولات هم هستند. سبزیجات با برگهای تیره هم ترکیبات مفیدی مانند آنتیاکسیدان دارند که از سلولها در برابر تخریب محافظت میکنند و با التهاب میجنگند. این گیاهان و سبزیجات، خواص ضدمیکروبی هم دارند.
با برگهای اسفناج برای خودتان یک املت یا کوکوی مغذی و پر از پروتئین درست کنید یا به این پیشنهاد توجه کنید: کمی کلم بروکلی را به اسموتی میوهای که دوست دارید، اضافه کنید. عجیب است اما خاصیت دارد.